Synagoga/Drewniana Bożnica w Wiśniowej

Synagoga w Wiśniowej   – drewniana   synagoga   z początku XX w. w   Wiśniowej, w   powiecie myślenickim, wpisana do   rejestru zabytków   nieruchomych   województwa małopolskiego; jeden z trzech przykładów zachowanej żydowskiej drewnianej architektury sakralnej w Polsce.

Synagoga została zbudowana na początku   XX wieku, na działce należącej do rodziny Färberów. Podczas   II wojny światowej   wnętrze synagogi zostało zdewastowane przez hitlerowców, ale sam budynek ocalał. Po wojnie służyła jako magazyn mebli, później przemieniono ją w remizę, a następnie przez prawie ćwierć wieku stała opuszczona. Obecnie po częściowym remoncie (fundamenty, ściany i dach) budynek stoi pusty. W planach jest utworzenie ośrodka historyczno-kulturalnego.

Drewniany, parterowy budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta. Wnętrze jest podzielone na kwadratową główną salę modlitewną od południa oraz   babiniec   od północy. W sali męskiej zachowała się pierwotna   boazeria. Całość jest nakryta   dachem dwuspadowym   krytym   gontem. W 2020 częściowo odnowiona dzięki Fundacji Rozwoju Centrum Macierz Polonii która to przedstawiła szczegółowy plan remontu. Ściany zewnętrzne w kolorze drewna z zieloną stolarką. Podczas remontu odkryto zamalowane i pokryte wcześniej tynkiem   polichromie   przedstawiające motywy kwiatowe.

Bożnica została wzniesiona przez tutejszą społeczność żydowską na początku XX wieku, w południowej części wsi, w niewielkiej odległości od centrum, na działce należącej wówczas do rodziny Ferberów. Jest to jedna z trzech tego typu bożnic w Polsce, jednak jedyna wiejska. To obiekt drewniany, posadowiony na podmurowaniu z kamienia. Ściany zewnętrzne i wewnętrzne mają konstrukcję zrębową z belek ciosanych i pokryte są szalunkiem z desek. Dach ma konstrukcję krokwiowo-płatwiową, pokryty jest dachówką ceramiczną. Wnętrze podzielone jest na kwadratową główną salę modlitewną od południa oraz na babiniec od północy. W okresie międzywojennym bożnica służyła społeczności żydowskiej z Wiśniowej i z sąsiednich miejscowości. Zachowało się niewiele informacji na temat budowy i pierwszych lat funkcjonowania wiśniowskiej bożnicy. Obiekt oraz miejscowi Żydzi pozostali jednak w pamięci najstarszych mieszkańców wsi. Według dokumentów w 1926 roku miało tu miejsce uroczyste sprowadzenie Tory. Niestety, zaledwie kilkanaście lat po tym wydarzeniu, podczas II Wojny Światowej wnętrze bożnicy zostało zdewastowane, zaś społeczność żydowska wywieziona do Wieliczki, skąd w następnej kolejności jej członków rozesłano do obozów śmierci. Po wojnie budynek wykorzystywany był przez gminę najpierw jako magazyny mebli, a do połowy lat 80. XX wieku stacjonowała w nim jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej. Obecnie budynek został przekazany pod opiekę Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu w Wiśniowej. Niestety ze względu na swój stan nie jest zagospodarowany. W środku wiśniowska synagoga jest pusta – nie zachowały się żadne pamiątki.