Rezerwat przyrody Zamczysko nad Rabą na Zarabiu w Myślenicach

Rezerwat przyrody „Zamczysko nad Rabą”   –   rezerwat krajobrazowy   położony na terenie   powiatu myślenickiego, w   gminie Myślenice. Znajduje się na gruntach Skarbu Państwa w zarządzie   Nadleśnictwa Myślenice   (leśnictwo Ukleina).

Obszar chroniony utworzony został w 1962 r. w celu zachowania ze względów krajobrazowych fragmentu lasu mieszanego z   ruinami średniowiecznego zamku obronnego   nad rzeką   Rabą. Rezerwat położony jest poza granicami innych obszarowych form ochrony przyrody.

Rezerwat obejmuje 1,35 ha lasu na północno-zachodnich stokach góry   Uklejny   w sąsiedztwie zabudowań przedmieść Myślenic (Zarabia). W rezerwacie znajdują się położone na skałach ruiny wieży strażniczej oraz pozostałości głębokiej fosy. Umocnienia zbudowane z ciosów piaskowca zespolonego zaprawą wapienną pochodzą najprawdopodobniej z XIII w. i wzniesione zostały za panowania   Bolesława Wstydliwego. Warownia strzegła drogi handlowej z Węgier do Polski prowadzącej doliną Raby. Z czasem została przejęta przez bandy   raubritterów, w tym   Katarzyny Skrzyńskiej. Warownia została zniszczona na rozkaz   Kazimierza Jagiellończyka. Pozostałe ruiny mają postać baszty o kilkumetrowej wysokości i średnicy. Otaczający ruiny las tworzy dwa chronione siedliska przyrodnicze:   żyzną buczynę karpacką   i   grąd subkontynentalny.

Składnikiem flory rezerwatu jest szereg chronionych gatunków m.in.   zanokcica skalna,   wawrzynek wilczełyko,   goryczka trojeściowa,   parzydło leśne,   pierwiosnek wyniosły   i   gnieźnik leśny.

Teren rezerwatu został udostępniony do zwiedzania – prowadzi po nim   ścieżka dydaktyczna   oraz czerwony szlak turystyczny (Mały Szlak Beskidzki).

O ZAMCZYSKU:

W Myślenicach, na prawym brzegu Raby, na występie skalnym zbocza Ukleiny na wysokości około 380 m n.p.m. znajdują się ruiny tajemniczego Zamczyska. Są to pozostałości warownej budowli obronnej pochodzącej z XIII lub początku XIV wieku. Pierwsze wzmianki o budowli pochodzą z 1342 r. Wydany wówczas dokument opisuje komorę celną, w której pobierano opłaty od kupców przewożących towary traktem z Krakowa na Węgry. Zamek miał być częścią sytemu warowni strzegących drogi na Węgry.

Warownię stanowiła wolno stojąca okrągła wieża, tak zwany stołp, zbudowany z miejscowego kamienia. U podstawy miał średnicę 10,2 metrów, a jego mury miały grubość ponad 4 metrów. Towarzyszył mu drewniany dwór z kamiennymi fundamentami oraz być może drewniane budynki gospodarcze. Zamek otoczony był wałem ziemnym oraz drewnianą palisadą. Od strony zbocza Ukleiny oddziałał go rów.

Nieznany jest fundator zamku. Możliwe jest, że pierwsze umocnienia w tym miejscu powstały już za czasów Bolesława Wstydliwego lub Leszka Czarnego. Według różnych hipotez swój ostateczny kształt warownia miała otrzymać za panowania Przemysła II lub Władysława Łokietka. Myślenicki zamek, jako centrum administracyjne i fiskalne funkcjonował do XV wieku, kiedy to został zburzony, choć dokładna data tego wydarzenia nie jest znana. Część historyków wiąże je z działalnością oddziałów husyckich, które w 1433 roku miały złupić i spalić miasto. Inni badacze idą śladami Jana Długosza, który wspomina o pożarze Myślenic w 1457 r. Wtedy to buntownicze oddziały pod wodzą Kawki i braci Świeborowskich obwarowały się w mieście i zażądały wypłaty żołdu za wyprawy do Prus. Król Kazimierz Jagiellończyk wysłał przeciwko nim wojska, co doprowadziło do zniszczenia miasta. Nie wymienia jednak wśród zniszczeń zamku.

W roku 1957 na terenie zamczyska prowadzono badania archeologiczne. Odkryto wówczas skorupy garnków, groty do strzał z kuszy i podkówkę do buta. Przedmioty trafiły do Myślenickiego Muzeum. Legenda mówi, że zamczysko miało podziemny korytarz prowadzący aż do zamku w Dobczycach.

Obecnie ruiny i okoliczny teren objęte s ą od 1962 r. ochroną, jako rezerwat krajobrazowy „Zamczysko nad Rabą”. Chronione są tu pozostałości warowni, las jodłowy z domieszką sosny i świerka oraz bluszcz pospolity.

Materiał video o Zamczysku: https://youtu.be/N17sy49pjB4