Odsłonięty 7 maja 1975 roku pomnik ustawiony jest w miejscu, gdzie 24 lipca 1943 roku gestapowcy rozstrzelali po torturach 20 osób z Sułkowic i 6 z Harbutowic, a ponad 60 wywieźli do obozu koncentracyjnego w Płaszowie.
Pacyfikacja Sułkowic i Harbutowic – pacyfikacja dokonana przez okupantów niemieckich w trakcie II wojny światowej 23 i 24 lipca 1943 we wsiach Sułkowice i Harbutowice.
Przebieg pacyfikacji:
W nocy z 23 na 24 lipca ze wszystkich stron zjechały się oddziały pacyfikacyjne (funkcjonariusze Gestapo, Żandarmerii niemieckiej, Sonderdienstu oraz policji granatowiej Generalnego Gubernatorstwa), które otoczyły pierścieniem Sułkowice i Harbutowice, po czym zaczęły zacieśniać węzeł. Nad ranem Niemcy zaczęli wypędzać z domów ludzi. Przeprowadzano rewizję, a drzwi podejrzanych o konspirację oznaczano kredą.
Harbutowice:
Niemcy wszystkich złapanych pędzili ku kościołowi, poganiając ich krzykiem i kolbami. Tam kazali leżeć twarzą ku ziemi. Podejrzanych o spisek zamknęli w stodole u jednego z mieszkańców. Natomiast sołtysa wsi prowadzili wśród ludzi i wypytywali ich o jego powiązania z partyzantami, po czym on także dołączył do uwięzionych w stodole. Żołnierze zamordowali też niepełnosprawnego 16-letniego chłopaka i innego mieszkańca, który na ich widok zaczął uciekać. Następnie podejrzanych przewieziono do Sułkowic.
Sułkowice:
Spędzonym na Plac Bydlęcy (dziś plac obok OSP) mężczyznom kazano leżeć głową do ziemi, obok ustawiono kobiety i dzieci. Wyczytano nazwiska 50 osób i ustawiono ich w rzędach. Po przemarszu na Rynek przeprowadzono wstępne przesłuchanie, a ludzi z „czarnej listy” poprowadzono pod plebańską stodołę (za starą szkołą), by tam poddać katuszom. Zmasakrowane ciała wywlekano tylnymi drzwiami, układając twarzą do ziemi. Gestapowiec odczytywał wyrok, skazując leżące osoby na karę śmierci. Na rozkaz oficera SS oddawano do ofiar strzał w tył głowy, dokonując zabójstwa 26 Polaków. Ci, którzy przeżyli, zostali wywiezieni do obozu w Płaszowie oraz na roboty do Niemiec. Pełna lista aresztowanych nie jest znana.