Luboń Wielki 1022 m n.p.m.

Luboń Wielki   (1022 m   n.p.m.) –   najwybitniejszy   szczyt górski w   Beskidzie Wyspowym, nazywany przez miejscowych   Biernatką.

Luboń Wielki jest popularnym celem turystów. U jego podnóża znajdują się miejscowości:   Glisne,   Krzeczów,   Mszana Dolna,   Raba Niżna,   Rabka-Zdrój   (Zaryte),   Skomielna Biała   i   Tenczyn. Od pobliskiego   Szczebla   oddziela go   przełęcz Glisne. W kierunku zachodnim od szczytu odchodzi długi grzbiet, w którym znajduje się   Luboń Mały   dochodzący aż do   Naprawy. Ze znajdującej się na tym ramieniu   Polany Surówki, przy niebieskim szlaku widoczna jest rozległa panorama   Tatr,   Gorców   i   Babiej Góry. Wszystkie potoki spływające z masywu Lubonia Wielkiego zasilają   Rabę   lub jej dopływ –   Smugawkę. Masyw Lubonia Wielkiego wznosi się prawie 500 m ponad dolinami tych rzek.

Opis:

Na szczycie znajduje się nieduże   schronisko   PTTK   wybudowane w 1931 r.,   radiowo-telewizyjna stacja nadawcza, punkt meteorologiczny, ławki i stoły dla turystów. Widoczna z daleka sylwetka przekaźnika pozwala na bezbłędne rozpoznanie góry. Przekaźnik został wybudowany w 1961 r. w celu umożliwienia transmisji mistrzostw świata FIS w Zakopanem. Ze szczytu rozlega się panorama na północ i zachód. Na południowo-wschodnim stoku utworzono   rezerwat przyrody   dla ochrony największego w Beskidzie Wyspowym   gołoborza   oraz skałek zwanych Dziurawymi Turniami i jaskini. Ze szczytem Lubonia związane jest wiele legend i opowieści ludowych.

Góra porośnięta jest w dolnej części lasami świerkowo-jodłowymi, górą   buczyną karpacką. Ostały się dwie polany:   Polana Surówki   i   Polana Lugusowa. Rozległy i silnie zalesiony Luboń Wielki stanowił w czasie II wojny światowej dobre schronienie dla partyzantów. W połowie długości Czarnego Potoku, w tzw. Jamach posiadali oni dobrze zamaskowany schron ziemny, a obok niego drewniany barak, kwaterowali także w schronisku na szczycie. Wybudowane w 1931 r. schronisko przetrwało II wojnę światową i w 2009 r. zostało wpisane do   rejestru zabytków   nieruchomych   województwa małopolskiego.

Sprzed schroniska na szczycie Lubonia Wielkiego (1022 m n.p.m.) rozciąga się panorama przede wszystkim ku północy oraz częściowo na zachód i na wschód. Widać stąd niedalekie szczyty Pasma Lubomira i Łysiny oraz izolowane masywy Beskidu Wyspowego: Lubogoszcz, Śnieżnicę i Ćwilin, a na pierwszym planie Szczebel. Schronisko PTTK na szczycie Lubonia Wielkiego to niewielki obiekt, otwarty w 1931 r. Oryginalną budowlę na wysokiej, kamiennej podmurówce z drewnianym piętrem nakrytym czterospadowym dachem, inspirowaną stylem zakopiańskim, zaprojektował J.T. Czoponowski. Z racji charakterystycznej sylwetki, schronisko zwane jest „Babą Jagą”. Pobliski przekaźnik telewizyjny, pozwalający z daleka rozpoznać szczyt Lubonia, ustawiono w 1961 r.