Partyzanci i pacyfikacja Zawadki

26 września 2024 18:41

W Zawadce, w czasie okupacji niemieckiej w latach 1939-1945 prężnie działała komórka ZWZ-AK. Pojawiały się tu liczne oddziały partyzanckie Armii Krajowej, OW PPS, AL, a także jednostki radzieckie.

O świcie 29  listopada 1944 roku kwaterujące tu odziały A K „ Żelbet”, i OW PPS „Zamek” zostały zaskoczone przez obławę niemiecką. Główne uderzenie Niemców skierowane było w centrum Zawadki, gdzie stacjonował oddział „Bicza” czyli ppor. Artura Korbela. Pierwsze odgłosy walki na roli Tajsowej zaalarmowały pozostałe jednostki i rozgorzała krwawa walka w całym masywie Kotonia. Pomimo ogromnej przewagi w sprzęcie i uzbrojeniu bojownicy „Bicza” nie ustępowali z linii obrony, trwając bohatersko na swoich stanowiskach do zmierzchu.

             Tymczasem niemieccy bandyci zgromadzili kilka osób cywilnych, którym nie udało się uciec z pola bitwy i w bestialski sposób zmordowali strzałem w tył głowy: Józefa Bednarczyka (ojca), Józefa Bednarczyka (syna), Karola Tajsa. W trakcie walk zginęła także Aniela Mizera, Andrzej Tajs, Jerzy Tajs i sołtys wsi Jan Rapacz.

       W walce z bronią w ręku zginęli:

1. Kpt. Artur Korbel „Bicz” –dowódca II Oddziału Partyzanckiego „Żelbetu”

2. Kpt. Jan Korzeniewski „Waga”- dowódca III Oddziału Partyzanckiego „Żelbetu”

3. Sier. pchr. Wiktor Biskupek „Wiktor”

4. Plut. Józef Pękalski „ Koziołek”

5. Plut. Ryszard Strzyżowski „ Gozdawa”

6. Kpr Paweł Pogorzelisk „ Hugo”

7. Kpr Antoni Marchwiński „ Tito”

8. Kpr. Antoni Prochwicz„Okoń”

9. Ppor. Stanisław Molek „Gawra”    

              Straty niemieckie wynosiły około 51 zabitych i wielu rannych. Mszcząc się, stosując zasadę zbiorowej odpowiedzialności, hitlerowcy dokonali 4 grudnia 1944 roku pacyfikacji Zawadki, niszcząc ponad 60 domów.  Spalone zostały także liczne zabudowania w Tokarni, Pcimiu i Krzczonowie.

             W została 1946 roku Zawadka odznaczona Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy, a w 1964 roku odsłonięto obelisk upamiętniający tamte tragiczne wydarzenia. Pamiątkowy pomnik został całkowicie zmodernizowany i przebudowany w 2004 roku w 60-tą rocznicę pacyfikacji wsi.  

~ tekst: MARIAN CIEŚLIK

_____

Bardzo dziękujemy za materiały do artykułu. 

_____

Obchody tych tragiczny dni odbywają się w ostatnią niedzielę września. Również w tym roku, zapraszamy na obchody rocznicowe na Zawadce - 29 września 2024.

Link do wydarzenia: https://bramabeskidow.pl/652-bramamyslenicka-80-rocznica-pacyfikacji-wsi-zawadka